Bjarkøy-ætta

[gj03206]

Meininga med denne tråden er å få samla alle relevante opplysningar og kjeldehendvisningar kring denne ætta og eigedomane deira.
Eg kjem attende med meir.

[Reidun Laura Andreassen]

Hei Leif Magne,
Den som kan mest om Bjarkøyætta i NN er professor Håvard Dahl Bratrein i Tromsø. Han har beskrevet slektsforholdene i flere artikler bl. annet i Håløygminne.
Mvh
Reidun L. Andreassen

[dn03022]

Reidun, kan du fortelle oss i hvilke årganger vi finner disse artiklene ?

[gj03356]

Hei Reidun, kan du ta kontakt på leivmakrøllalfaonline.no
Eg har eit par spørsmål ang. arkeologien kring nokre av Bjarkøygodset sine gardar.

Helsing
Leiv Magne

[gj03356]

Bjarkøyætta har blitt diskutert og skrive om ein rekkje gangar opp gjennom historia. Bøker og artiklar i hopetal har tatt med ulike personar, slektskapsforhold og jordegods knytt til denne stormannætta med utspring frå storgarden Bjarkøy i Troms fylke. Ein skulle difor tru at det som hadde kome fram hittil var uttømande nok kva denne ætta vedkom. Men, viser det seg, dette er ikkje tilfelle. Ein treng ikkje leite lenge i kjeldene før ein kjem frampå overraskingar. Dette vesle stykkje er nok heller ikkje på nokon måte påtenkt å ta for seg ætta i full bredde, men berre vise til at ein framleis kan finna ny genealogi knytt til denne ætta som i beste fall er lite kjent, i verste fall heilt ukjent for dei aller aller fleste. Med andre ord, eg skrapar knappast i kjeldene her. På Digitalarkivets debattforum pågikk det ein debatt “39126: Var Martin Erlingsson ein Bjarkøyættling?”. Starta av underteikna i 2006, og debatten var aktiv til 2008. Eg hadde då (2006) allereie i lengre tid fundert på om ein Martin Erlingsson kunne ha tilhørt Bjarkøyætta, og ha vore ein bror til Bjarne og Vidkunn Erlingsøner. At Martin Erlingsson var av Bjarkøyætta er nok ikkje fullgodt bevist enda i så måte, sjølv om genealogen Lars Løberg, brukar den debatten aktivt i stykkje “Bjarkøyætta - middelaldergenealogi i dataalderen”, og der namngjev både Martin Erlingsson , kona Gyda på Sundnes, barna (Ragna Martinsdatter og Jon Martinsson?) og barnebarn (Martin Torolvsson).
Løbergs stykkje inngikk som ein del av festskriftet “Adelskap forplikter”, eit festskrift til historikaren Tor Ragnar Weidling på hans 50-års dag.

Men også andre, for meg hittil ukjente personar knytt til Bjarkøyætta, dukkar opp i kjeldene med litt leiting. På side 330 i C. R. Unger sin versjon av Codex Frisianus (Christiania 1871) (digitalisert og tilgjengeleg i samlinga digitale bøker på DA: http://da2.uib.no/cgi-win/webbok.exe ) får vi vite at kong Magnus blinde tilbringer ein vinter på Bjarkøy hjå lendmannen Vidkunn Jonsson “brodvrseyni Knutz”.
Denne Knut er i registeret til Codex Frisianus utstyrt med patronimet A(rnason), men det treng ikkje om å vera rett. Men denne Knut som i sjølve teksta er unemnd med patronym, må ha vore ein elles kjent person både for skrivaren og lesarane av Codex Frisianus. Altså, her dukkar det truleg opp ein heil eller halvbror av det tidligare “einebarnet” Jon Arnesson i Bjarkøy.

Sist vil eg ta med ei rik kvinne ved namn Åsa. Denne Åsa var samtidig med Vidkunn Jonsson, og er nemnd på side 259-262 i Morkinskinna (Erling Skjalgssonforlaget 2001).
Om Åsa heiter det at ho var av god ætt, og var mykje i slekt med folka på Bjarkøy og med Vidkunn Jonsson. Åsa haldt til i “kaupangen”. Denne “kaupangen” var truleg i denne samanhengen Nidaros (Trondheim).
Ho var godt voksen, truleg heller gamal, men Vidkunn likte lite att ho tok seg av ein fattig islending (Tord, han ætta frå Austfjordane på Island), ein mann som ho “ofte samtala med”. Åsa var vel truleg blitt enke.

Ingen av desse tre personane er med i nokon av dei slektsoversiktane over Bjarkøyætta som eg har sjekka. Heller ikkje i arnmødlingatalet, men so slutta då også dette mellomalderske ætteregisteret med greina til arnmødlingen Arne Arnesson nokså brått. Arne Arnesson sin son Jo(a)n Arnesson vart gift med Tore hund på Bjarkøy si sonedotter Rannveig Sigurdsdatter.
Dette paret vart foreldre til m.a. Sigurd hund, Vidkunn, Erling og Jartrud.

Ein kan sjølvsagt ynskje seg at ei ætt, so sentral i so mange hundre år av norsk mellomalder, før eller seinare, skal bli gjenstand for eit langt meir omfattande og vitskapeleg arbeid enn det eg har sett til no.

[dn03022]

Takk for kildenyheten. Dette er en liten overraskelse. Hvordan tolker du ordet som settes i forbindelse med Knut ?

[gj03356]

Tja, brorson er vel det første og beste eg kjem på. Har du andre mulege tolkingar av ordet brodvrseyni då Tore ?

[dn03022]

Nei, det har jeg ikke, men jeg stusser over e´en i seyni. Skulle det ikke ha vært syni ?

Kan Knut ha vært kong Magnus' brorsønn ?

[gj03356]

Eg undra meg og litt over den e`en i seyni, og har vel aldri truffe på den varianten av son med det eg kan huske. Vidare, det kan sjølvsagt vere ein skrivefeil. Og nei, eg meiner det er utelukka at tekstbiten peikar tilbake på andre enn Vidkunn her.

[gj03356]

Eg ser no at seyni er rimeleg gjennomført i den delen av CF som eg har lest gjennom.
I tillegg kan eg opplysa, etter kontakt med Tor Ulset i arkivverket, at diftongen ey i dette tilfelle gjenspeilar ei form for søni, og som var vanleg i islandsk.